DE VOLKSKRANT
Hanny ALKEMA
SURPRISING PLAY OF THE YUGOSLAVS
Performance: Somebody has Killed the Play and Mme Leopoldine’s Memoires. Company: Theatre Maska i Pokret (Yugoslavia). Performers: Iva en Petar Mandic. Cultural Centre De Koepelkerk, Purmerend.
Mask and movement is the literal translation of Maska i Pokret, the Yugoslavian group that has now settled in the Netherlands for the second time this season. This seemingly dull and impersonal name seems very meaningful because it unexpectedly and essentially combines these two essential elements into one very specific performing style.
It is an unusual but surprising combination of carnivalesque masks and dance techniques, more akin to classical ballet than to mime or movement-theatre. The two pieces on their touring repertoire are called wordless plays with music. There is therefore no question of a language barrier.
Nevertheless, a correct interpretation of especially the first piece (Somebody has Killed the Play) seems very difficult, because the symbols used and especially the mythological details are unknown territory here. Supported by the fascinating musical decor, the special, unruly mixture of dance and masks, even without that knowledge, turns out to be more than exciting enough, certainly theatrically.
The central character in this piece is the Great Agava, a kind of mother earth, the source of all life. Various figures dance around her, a number of whom apparently aim for her life. While the actual meaning of various actions and relationships escapes me, one thing cannot be misunderstood: life itself cannot be murdered. The felled body of the Agava immediately gives birth to a new being.
GROTESQUE
Different types of masks are grotesque, but without a doubt they also have a symbolic function. Some human-like figures simply wear the mask. The Agava, however, is extra-large: the mask is placed on top of the performer’s head. In other figures the mask covers the head and torso, which has a goblin-like effect of heads with only arms and legs.
The peculiar ritual character of the performance acquires an abstract dimension and is at the same time slightly ironised by the dance movements.
That the spectator only afterwards realises that this performance with around ten figures is played only by two people; is formidable.
Less fascinating is the other piece, in which the fantasies and memories of a woman increasingly locked in her own person are portrayed. The play is more earthy, but suffers from repeating the same images too often. Theatre Maska i Pokret will still perform during the Festival of Fools: on June 5 in the Bijlmerbajes, on June 6 at the Leidseplein.
HANNY ALKEMA
DE VOLKSKRANT
Hanny ALKEMA
VERRASSEND SPEL JOEGOSLAVEN
Voorstelling: Iemand heeft mijn lied vermoord en De memoires van mevrouw Leopoldine. Gezelschap: Teatr Maska i Pokret (Joegoslavië). Spelers: Iva en Petar Mandic. Cultureel centrum De Koepelkerk, Purmerend.
Masker en beweging luidt de letterlijke vertaling van Maska i Pokret, de Joegoslavische groep die nu voor de tweede keer dit seizoen in Nederland is neergestreken. Deze ogenschijnlijk saaie en onpersoonlijke naam blijkt heel betekenisvol, want een onverwacht kernachtige samenvatting van de twee essenties van een zeer specifieke speelstijl.
Het is een ongebruikelijke maar verrassende combinatie van carnavaleske maskers en danstechnieken die meer verwant zijn aan het klassieke ballet dan aan mime of bewegingstheater. De twee stukken op hun tournee-repertoire worden woordloze bewegingsspelen op muziek genoemd. Van een taalbarrière is dus geen sprake.
Niettemin lijkt een juiste interpretatie van vooral het eerste stuk (Iemand heeft mijn lied vermoord) erg moeilijk, omdat de gehanteerde symbolen en met name de mythologische gegevens hier onbekend terrein zijn. Gesteund door een fascinerend muziekdecor blijkt de bijzondere, tegendraadse vermenging van dans en maskers ook zonder die kennis, zeker theatraal meer dan spannend genoeg.
Centraal personage in dit stuk is de Grote Agava, een soort moeder aarde, bron van alle leven. Rondom haar dansen verschillende figuren, van wie een aantal het kennelijk op haar leven heeft gemunt. Hoewel de feitelijke betekenis van verschillende handelingen en relaties mij ontgaat, kan een ding niet mis verstaan worden: het leven zelf kan niet vermoord worden. Het gevelde lichaam van de Agava baart onmiddellijk een nieuw wezen.
GROTESK
De verschillende soorten maskers zijn grotesk, maar hebben zonder twijfel ook een symbolische functie. Sommige mensachtige gedaantes dragen het masker „gewoon”. De Agava echter is extragroot: het masker is boven op het hoofd van de speler geplaatst. Bij andere figuren bedekt het masker hoofd en romp, wat een kobold-achtig effect van koppen met enkel armen en benen heeft.
Her eigenaardige rituele karakter van het spel krijgt een abstracte dimensie en wordt tegelijk lichtelijk geïroniseerd door de dansbewegingen.
Dat de toeschouwer zich pas achteraf realiseert dat dit stuk met rond tien figuren door slechts twee mensen wordt gespeeld; is formidabel.
Minder boeiend is het andere stuk, waarin de fantasieën en herinneringen van een zich steeds meer in haar eigen persoontje opsluitende vrouw worden uitgebeeld. Het stuk is aardser, maar lijdt onder een te vaak herhalen van dezelfde beelden. Teatr Maska i Pokret treedt nog op tijdens het Festival of Fools: op 5 juni in de Bijlmerbajes, op 6 juni op het Leidseplein.
HANNY ALKEMA
